Απίθανα ταξίδια με τραίνο

Κολάζ, φωτογραφίες & ζωγραφιές: Νεφέλη Λιούτα

Δεν κλαίω καθόλου δύσκολα.

Τουναντίον, κλαίω πολύ εύκολα.

Κλαίω όταν στεναχωριέμαι, κλαίω όταν χαίρομαι, κλαίω με τις διαφημίσεις της Coca Cola.

Κατά το ξεδίπλωμα της δεύτερης καραντίνας, σκέφτηκα με ανησυχία αλλά και ελαφριά περιέργεια μήπως ο αποκλεισμός και η αποστείρωση με αποξηραίνουν λίγο λίγο προς ένα λιγότερο ευσυγκίνητο, σχετικά κυνικό ον.

Γιατί χαζεύω ακόμα με ελαφρώς ανοιχτό στόμα κάθε στραφτάλισμα των δέντρων στο μεσημεριανό φως, όπως και κάθε πυρπολημένο αττικό σύννεφο. Αλλά έχει πάνω από δυόμιση μήνες να με τυλίξει με αγάπη η προστατευτική βοή του πλήθους και οι κλαγγές των ξένων πιατικών.

Κι έτσι σκέφτηκα, για πόσο ακόμα μπορεί να συγκινείται ένας έγκλειστος άνθρωπος χωρίς το προσάναμμα του μοιράσματος και τις φιτιλιές των νέων κόσμων;

Σε ένα από τα ταξίδια του στην Ιαπωνία, ο Philippe Gougler ρώτησε:

- Γιατί σας αρέσει τόσο η γιορτή των κερασιών;

Και του απάντησαν:

- Όλο το χρόνο συγκρατούμαστε. Αλλά την εποχή των κερασιών, απελευθερωνόμαστε.

Και αυτή είναι μία από τις δεκάδες φορές που βούρκωσα χωρίς να το περιμένω ότι έρχεται, χωρίς να το ελέγχω, χωρίς καλά καλά να το καταλαβαίνω, βλέποντας τα "Απίθανα ταξίδια με τραίνο".

Βούρκωσα με το καρό πάτωμα σε εκείνον το σταθμό τρένου στην Ταϊβάν που με τα χρόνια θεσπίστηκε εθιμοτυπικά ως σημείο συνάντησης και οι παρέες πάνε εκεί με τα ταπεράκια τους, κάνουν πικνικ και λένε τα νέα τους. Κάθονται μόνο στα μαύρα πλακάκια, δεν ξέρουν γιατί αλλά έτσι καθιερώθηκε και κανείς δεν κάθεται ποτέ στα λευκά. Δεν σκοπεύουν καν να ταξιδέψουν με τρένο. Βούρκωσα με το εσωτερικό της μικροσκοπικής καντίνας στην Αγγλία που έχει ελάχιστα τραπεζάκια και πάγκους μόνο για τους οδηγούς ταξί. Συναντιούνται στα βροχερά διαλείμματα τους καθιστοί κοντά - κοντά τρώγοντας τα αυγά τους και λέγοντάς τα αισθηματικά τους στις κυρίες που μαγειρεύουν. Βούρκωσα με το σχολείο εκείνο σε ένα τρένο της Ν.Ζηλανδίας όταν όλα τα παιδιά σηκώθηκαν από τα καθίσματα και τραγούδησαν ένα τραγούδι των Μαορί. Βούρκωσα με την γιαγιά στους ορυζώνες των Φιλιππίνων που συνεχίζει το επάγγελμα του πατέρα της κάνοντας τατουάζ στις γυναίκες του χωριού. Δεν παντρεύτηκε ποτέ γιατί "όλο τον χώρο στην καρδιά της τον πήρε εκείνο το αγόρι" τότε που οι οικογένειές τους δεν τους άφησαν να παντρευτούν επειδή προέρχονταν από διαφορετικά χωριά. Βούρκωσα ακόμα και με τον μπλε σταθμό με τα ψηφιδωτά σαν θάλασσα στη Νότια Ιταλία. Αυτό το βούρκωμα κι αν δεν το κατάλαβα.

- Γιατί έρχεστε κάθε μέρα να μαζέψετε λουλούδια σαφράν;

- Γιατί με φαντάζομαι σαν μελισσούλα που πάει από λουλούδι σε λουλούδι να μαζέψει κόκκους χρυσού.

- Είστε η πιο συμπαθητική μελισσούλα που γνώρισα ποτέ.

Και με αυτή τη γιαγιά στο Μαρόκο λοιπόν βούρκωσα που ύστερα είπε στον Philippe "μη μιλάς άλλο και βοήθα με".

Όταν δεν βουρκώνω, χαμογελάω ασυναίσθητα ολοκληρωτικά παραδομένη στην άφατη ομορφιά των τοπίων και το παζλ των ανθρώπινων ιστοριών, καμιά φορά κρυμμένων πίσω από εντελώς ξεδοντιασμένα γέλια, πίσω από ραχατλίδικες γάτες ή μέσα σε ένα καφενεδάκι δίπλα στο σταθμό που αλέθει και σουρώνει τον καφέ μέσα σε μια κάλτσα.

Δεν καταλαβαίνω απευθείας γιατί εναλλάξ βουρκώνω και χαμογελάω με ένα ντοκιμαντέρ για ταξίδια σε τρένο. Έπειτα, αρκεί να ανατρέξω στις ζωές μας των τελευταίων δέκα μηνών για να βρω τις απαντήσεις.

Γιατί είναι οι απύθμενες θάλασσες, τα καπνισμένα ηφαίστεια, οι ψιχαλιστές κοιλάδες και οι πόλεις του κόσμου που εκρήγνυνται γεμάτες ήχους και χρώματα εκεί έξω, μακριά από εμένα.

Είναι η αφοπλιστική αγάπη μερικών ανθρώπων για τις δουλειές τους στο χωράφι, στο κοπάδι, στον έλεγχο των εισιτηρίων, στο ψάρεμα σφουγγαριών, στην οδήγηση της νταλίκας σε ατέλειωτους δρόμους με κοκκινωπά χωράφια και μπλε ουρανό για ώρες.

Είναι το χιούμορ και οι διάλογοι μέσα στις κουλτούρες των λαών και η σαγηνευτική γραφή και αφήγηση ενός χαρισματικού ταξιδευτή -παρουσιαστή που κάνει τη γαλλική γλώσσα να ακούγεται σαν συγκλονιστικό νανούρισμα

Και είναι η εγγύτητα των ανθρώπων, επίσης εκεί έξω, επίσης μακριά από εμένα, που είναι το πιο συγκλονιστικό και συγκινητικό από όλα.

Με περίμενε μια μεγάλη απογοήτευση όταν είδα το επεισόδιο της Ελλάδας* και δεν βρήκα ενδιαφέρον στο ταξίδι της Βόρειας Αμερικής.

Εξαιρώντας λοιπόν μόνο δύο επεισόδια από τους εννιά προς το παρόν κύκλους, αυτή η σειρά μού στέρησε την ευκαιρία να δω πώς θα ήμουν ως ένα λιγότερο ευσυγκίνητο, κυνικό ον. Δεν με άφησε να ικανοποιήσω την περιέργειά μου ως προς το αν αποξηραίνομαι ή όχι. Αντιθέτως, με καταπόντισε με βόμβες συναισθήματος και μέσα στην όλη αποστείρωση, έκανε τη δεύτερη καραντίνα λίγο πιο ανθρώπινη. Ακόμα, μου έδωσε ένα ημερήσιο τελετουργικό: αρχικά ένα επεισόδιο ένα μεσημέρι της εβδομάδας με βελουτέ σούπα και συννεφιασμένο καιρό, έπειτα κάθε πρωί με καφέ και πρωινό και μεγάλη λαχτάρα.

Και με έναν μαγικό τρόπο, την εποχή που ταξιδεύω λιγότερο από ποτέ, με έκανε να νιώθω αναντίρρητα, απλά και φυσικά, πολίτης του κόσμου.

---

Τα "Απίθανα Ταξίδια Με Τραίνο" προβάλλονται κατά καιρούς από την ΕΡΤ3 και παραμένουν για ένα διάστημα δύο εβδομάδων ανεβασμένα στο ERTFLIX. Αυτή την εποχή ολοκληρώθηκαν οι αναμεταδόσεις αλλά πρόκειται να επανέλθουν. Ο πρωτότυπος τίτλος της σειράς είναι "Des Trains Pas Comme Les Autres". Ξεκίνησε το 1987 και έως το 2005 αποτελούσε ταξιδιωτικό ντοκιμαντέρ χωρίς παρουσιαστή. Από το 2011 κι έπειτα η σειρά ξαναγεννήθηκε με νέα μορφή και τη χαμογελαστή, ειλικρινή και χαριτωμένα προβοκατόρικη μορφή του Philippe Gougler να ταξιδεύει μαζί μας από χώρα σε χώρα κι από τρένο σε τρένο, θυμίζοντάς μας τη γοητεία αυτού του κόσμου.

---

* Με μεγάλη στεναχώρια άκουσα νέους ανθρώπους να λένε "οι Έλληνες άντρες είναι πολύ μάτσο και οι γυναίκες για την κουζίνα". Η εικόνα που παρουσιάσαμε ως χώρα ήταν οπισθοδρομική και δεν θύμιζε σε τίποτα έναν φιλόξενο, ανοιχτόκαρδο λαό της Μεσογείου. Ελπίζω η Step By Step Productions να δρομολογήσει ένα ακόμα ταξίδι στην Ελλάδα και να έχουμε να δείξουμε κάτι διαφορετικό.